مونو پمپ
1403-08-13 1403-08-12 23:16مونو پمپ
اولین نوع از پمپهای مونو در سال 1930 ساخته و به کار گرفته شد. کاربرد اصلی مونو پمپ برای پمپاژ کردن مایعاتی که غلظت بالا دارند است. پمپاژ مایعات غلیظ نیاز به قدرت و استحکام بالاتری دارد. به همین علت این پمپها بسیار مستحکم ساخته میشوند و در نتیجه از قدرت بالایی هم برخوردار هستند. شیوه کارکرد این پمپ بهگونهای است که مایع یا سیال را بهصورت یکنواخت و یکسان در طول زمان به بیرون حرکت میدهد. اینگونه پمپها را پمپهای جابهجایی مثبت مینامند.
مونو پمپ به نامهای دیگری هم خوانده میشود. لقبهایی مانند پمپ تک اسکرو، پمپ غلیظ کش، پمپ مارپیچی و … از جمله این نامها هستند. در ادامه قصد داریم تا به بررسی و معرفی کامل این محصول و ویژگیها، کاربردها، مزایا و دیگر موضوعات پیرامون آن بپردازیم. اگر به دنبال اطلاعات اینچنینی هستید، این مقاله را از دست ندهید.
اجزای تشکیلدهنده و ساختمان
اولین جزء تشکیلدهنده این سیستم، روتر مارپیچی تک راه است. در واقع عضوی از پمپ که حرکت میکند همین روتر است. مادة اولیهای که به طور معمول برای ساخت این روترها استفاده میشود، استیل استنلس صاف و صیقلخورده است. البته ممکن است گاهی این قطعه از جنسهای دیگری هم ساخته شود.
دیگر جزء تشکیلدهنده این پمپ که به آن میپردازیم، استاتور با حفره مارپیچی دوراهه است. استاتور عضوی برای نگهداری روتر است. در واقع روتر درون استاتور قرار میگیرد. شکل استاتور و مارپیچ آن مطابق با شکل روتر ساخته میشود. جنس سازنده استاتور در موارد استفاده مختلف متفاوت است. معمولاً از سه ماده پلاستیک (وایتون)، لاستیک طبیعی NR-EPDM و نیتریل NBR برای ساخت استاتور مونو پمپ استفاده میشود.
برای تغییر قطعات تشکیلدهنده بعدی الکتروموتور و گیربکس دور متغیر هستند. این دو جزء در انواع مختلفی ساخته میشوند که باتوجه به شرایط کاربری از نوع مناسب استفاده میشود. شرایطی همانند نوع سیال، فشار موردنیاز، میزان دبی و ویسکوزیته سیال باعث میشوند که از انواع مختلف و مناسب گیربکس و الکتروموتور استفاده شود.
پمپهای مونو شامل قطعات دیگری چون یاتاقان، میل یاتاقان، درب سالنیک، نخ آببندی، بوش سالنیک، بوش روی گردگیر، بوش روی روتر، گردگیر، فولی تسمه، واشر پولکی محافظ، پین، کمربند فولادی، درب خروجی، سهراهی و میل بازوها میشود.
مزایای استفاده از مونو پمپ
همانطور که گفته شد، این نوع پمپ از نوع جابهجایی مثبت است بنابراین سیال را بهصورت یکنواخت و ثابت پمپاژ میکند که از مزایای این نوع پمپ است. بهعلاوه این پمپ توانایی انتقال و پمپاژ مایعات غلیظ را دارد؛ بنابراین میتوان آن را برای انتقال انواع مایعات غلیظ و رقیق مورداستفاده قرار داد. حتی مونو پمپ میتواند موادی که دارای ذرات جامد هستند و مواد چند فازی را پمپاژ کند و برای اهداف دوزینگ هم مناسب است؛ بنابراین دایره استفاده این نوع پمپ گسترده است.
از دیگر مزایای این نوع پمپ قدرت مکش بالای آن است. همچنین دبی پمپاژ در این پمپ متناسب با سرعت موتور است. ظرفیت و فشار این پمپها هم مناسب است. همانطور که ذکر شده این پمپها بسیار مستحکم هستند که مزیت مهمی برای یک پمپ محسوب میشود؛ بنابراین این پمپها عمر طولانی و استهلاک کم دارند و در برابر سایش مقاوم هستند. همین امر سبب میشود تا هزینه نگهداری و تعمیر پمپ مارپیچی یا همان مونو پایین باشد. از دیگر مزایای پمپهای مونو میتوان سروصدای بسیار کم و همچنین بینیاز بودن آن از آببندهای گرانقیمت اشاره کرد.
مونتاژ و دمونتاژ کردن این نوع پمپ ساده است؛ بنابراین نصب و ایجاد تغییر و تعمیر در آن کار چندان پیچیدهای نیست. از دیگر مزایای قابلتوجه این پمپها میتوان به موارد چون دارابودن ساختار و قطعات بهینه و باکیفیت، از جنس استیل است، کارکرد آن بهصورت خشک است، توانایی کارکرد روتر در دو جهت و توانایی انتقال سیالهای اسیدی و بازی اشاره کرد.
انواع مونو پمپ
مونو پمپ در یک نوع ثابت ساخته نمیشود، بلکه برای کاربردهای گوناگون پمپهایی با ویژگیهای متفاوت ساخته میشود. در ادامه به معرفی و بررسی انواع پمپهای مارپیچی میپردازیم.
پمپ لولهای
اولین نوع از پمپ مارپیچی که به معرفی آن میپردازیم، پمپ نوع لولهای است. این نوع پمپ بسیار در بازار رایج بوده و مورد استفاده قرار میگیرد. ورودی این پمپ به شکل لوله است. همین موضوع باعث شده تا آن را پمپ لولهای بنامند. کاربرد این نوع پمپ در صنایع غذایی است. به همین سبب گاهی آن را با نام پمپ صنایع غذایی هم میشناسند. در صنایع غذایی برای انتقال سیالات با ویسکوزیته مختلف از پمپ لولهای استفاده میشود. بهعنوانمثال برای پمپاژ عسل، رب و سایر موادی که دارای ذرات جامد هستند، از این پمپ استفاده میشود.
پمپ قیف دار
این نوع پمپ در قسمت ورودی یک قیف دارد. برخلاف پمپ لولهای که قسمت ورودی آن لولهای شکل بود. سایز قیف ورودی پمپ قیف دار، باتوجهبه ظرفیت پمپ متفاوت است. در قسمت ورودی علاوه بر قیف یک هلیکس هم وجود دارد که بر روی شفت نصب میگردد. کاربرد اصلی مونو پمپ قیف دار برای پمپاژ سیالات دارای ذرات جامد و همچنین موادی که به شکل خمیر هستند به کار میرود. در کل این پمپها برای انتقال موادی که ویسکوزیته و چگالی بالایی دارند مناسب و کاربردی است.
هنگامیکه مواد وارد قیف ورودی این پمپها میشوند؛ بهوسیله مارپیچ منتقل شده و سپس به مرحله پمپاژ میرسند. تولید این نوع پمپ معمولاً بهصورت تک استیج است اما میتوان این پمپها را به دو استیج و یا بیشتر هم تبدیل کرد.
پمپ تخلیه بشکه
در معرفی انواع پمپهای مارپیچی به سراغ نوعی از این پمپها به نام تخلیه بشکه میرویم. این نوع پمپ را با نام پمپ عمودی هم میشناسند. اگر بخواهیم دیگر نامهای این نوع پمپ را نام ببریم میتوان به Barrel Pump، drum pump، container pump و fill pump اشاره کرد. مکانیزم این پمپ به شکلی است که قیمت اصلی پمپ وارد مخزن میشود و سپس تخلیه و پمپاژ صورت میگیرد.
موضوع مهمی که در انتخاب پمپ عمودی باید به آن توجه کرد، میزان ویسکوزیته و یا گرانروی سیال مورد پمپاژ است. همچنین این نوع مونو پمپ باتوجهبه نوع ماده عبوری در جنسهای مختلفی ساخته میشوند که باید باتوجهبه نوع سیال جنس مناسب را انتخاب کرد.
پمپهای تخلیه از سانتریفیوژ یا گریزازمرکز مناسب انتقال سیالات رقیق مانند روغنها، اسیدها، حلالها و… هستند. اما نوع اسکرو از این پمپها برای پمپاژ سیالات غلیظ تا ویسکوزیته 5000 سانتی پویز مناسب هستند. میزان دبی این پمپها از نوع سانتریفیوژ کمتر بوده و تا 30 لیتر را در دقیقه میتواند پمپاژ کند.
پمپ مونو از نوع فوم بتن
فوم بتن نام دیگر بتن سبک است. این نوع بتن دارای وزن کم و مقاومت فشار زیاد است. از پمپهای مارپیچی فوم بتن برای تخلیه و پمپاژ این نوع بتن استفاده میشود. این پمپها با نوع لولهای شباهت زیادی دارند. این نوع پمپ در کناره خود دارای یک دریچه بازدید و تخلیه دارد که پمپ لولهای فاقد این قسمت است.
در این نوع پمپ با چرخیدن روتر در درون پمپ، بتن وارد آن میشود. در این نوع مونو پمپ قدرت باد است که سبب پمپاژ کردن بتن میشود. همین مسئله سبب میشود که این نوع پمپ در طول زمان بسیار کم مستهلک شود و هزینه نگهداری و استهلاک آن بسیار پایین باشد. بهعلاوه هیچگونه افت بتن در این نوع پمپ وجود ندارد. بدین معنی که میزان بتن ورودی با میزان بتن خروجی برابر است. این موضوع هم بهخاطر استفاده از نیروی باد برای انتقال است. پمپهای فوم بتن در دو رنج ظرفیت در بازار موجود هستند.
کاربردها
این نوع از پمپها در صنایع و کاربریهای زیادی مورد استفاده قرار میگیرند. با توجه به مزایایی که برای این نوع پمپ ذکر کردیم، انتخاب این پمپ برای کارها و صنایع مختلف منطقی به نظر میرسد.
یکی از صنایعی که بهوفور از پمپهای مونو استفاده میکند، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است. در این صنایع برای پمپاژ کردن لجنهای کف مخازن و سیالات نفتی از این نوع پمپ استفاده میشود. همچنین در پمپاژ و انتقال رزین و پلیمر، انتقال گل حفاری شده و جداسازی آب و روغن مونو پمپ مورد استفاده قرار میگیرند.
همانطور که قبلاً ذکر شد در صنایع غذایی هم این پمپها بسیار پرکاربرد هستند. مخصوصاً برای پمپاژ کردن موارد غذایی با ویسکوزیته بالا و چسبنده، پمپهای مونو نقش مهم دارند. از این پمپها برای انتقال انواع و اقسام مواد غذایی چون بستنی، شکلات، عسل، پنیر و خامه، تن ماهی، گلوتن، انواع سسها، خمیر نان، ژلاتین، انواع روغنها، انواع نوشیدنی، کنسروها و … استفاده میشود.
در صنایع چوب و کاغذ هم برای تزریق مواد شیمیایی، پمپاژ کربنات کلسیم، خمیرکاغذ، چسب، رنگ و … پمپ مونو استفاده میشود. بهعلاوه این پمپها در پمپاژ کردن لوازم آرایشی و بهداشتی مانند کرمها، لوسیونها، خمیردندان، انواع مواد شوینده و … نقشآفرینی میکنند. از دیگر صنایعی که پمپهای مونو در آنها استفاده میشود میتوان به صنایع آب و فاضلاب، صنایع نیشکر، صنایع نساجی، صنایع شیمیایی، صنایع معدنی، صنایع دریایی و کاشی و سرامیک اشاره کرد.
نکات انتخاب مونو پمپ مناسب
مهمترین مسئلهای که در انتخاب مونو پمپ باید به آن توجه کرد، ویژگیهای سیالی است که قصد پمپاژ آن را داریم. ویژگیهایی چون میزان ویسکوزیته سیال، سایندگی یا سایش، میزان ذرات جامد و اندازه آنها، شرایط دما و مکش باید در زمان انتخاب پمپ مورد توجه قرار گیرند. بهعلاوه باید میزان دبی و فشار موردنظر را هم تعیین کرد تا بتوان انتخاب درستی انجام داد.
قیمت مونو پمپ
پمپهای مونو در انواع مختلف و با ویژگیهای متفاوت ساخته میشوند؛ بنابراین انواع مختلف آن قیمت متفاوتی دارد. اما دو معیار کلی برای تعیین پمپهای مونو وجود دارند. اولین معیار توان و قدرت پمپ است. این معیار شامل ویژگیهایی چون فشار کاری، هد خروجی، دبی خروجی و دمای جریان سیال است. طبیعتاً هر چه توان پمپ بالاتر باشد، قیمت آن نیز بیشتر خواهد شد.
دومین معیاری که قیمت پمپ را تعیین میکند گرید پمپ مونو است. گرید پمپ بدین معناست که در چه صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع با توجه به اینکه مونو پمپ قرار است در چه صنعتی مورد استفاده قرار بگیرد، از متریال متفاوتی برای ساخت آن استفاده میشود. همین تفاوت متریال سبب تفاوت در قیمت پمپ میشود. معمولاً پمپهای از جنس استیل قیمت بالاتری نسبت به نوع چدنی دارند.
اما باید گفت که علاوه بر دو فاکتور مهم و کلی تأثیرگذار در قیمت، برند محصول و کشور سازنده آن هم میتواند در قیمت تأثیرگذار باشند.
برندهای تولیدکننده مونو پمپ
کارخانهها و برندهای مختلفی در سراسر جهان اقدام به تولید و عرضه این نوع پمپ میکنند. اما معروفترین و مهمترین تولیدکنندگان این محصول شامل برندهای پرومیننت، جسبرگر، سیپکس، پیسیام، فلوروکس، فرانکلین الکتریک، چاه نفت ملی وارکو، آلویلر، بورنمن و نِش متعلق به کشور آلمان میشود.
در پایان
در مقاله ای که مرور شد، سعی بر آن بود تا به معرفی پمپهای مونو و ویژگیها، کاربردها و انواع آن پرداخته شود. ابتدا به معرفی اجزای تشکیل دهنده و ساختمان آن پرداختیم. بر همین اساس مونو پمپ شامل اجزای اصلی مانند روتر، استاتور، الکتروموتور، گیربکس میشود که هرکدام نقش خاص خود را بر عهده دارند.
استفاده از پمپهای مونو مزایایی را به همراه دارد که آن را به پمپی پراستفاده و رایج تبدیل کرده است. انتقال یکنواخت و ثابت ماده، توانایی انتقال انواع مایعات غلیظ و دارای ذرات جامد تا سیالات رقیق، قدرت مکش بالا، استحکام بالا، عمر طولانی، پایین بودن هزینههای نگهداری و تعمیرات، کم سروصدا و کم ارتعاش بودن، بینیازی از آببندهای گرانقیمت، مونتاژ ساده، قطعات باکیفیت، توانایی انتقال مواد بازی و اسیدی از جمله مزایای این پمپها هستند.
برای انتخاب پمپ مارپیچی مناسب باید توجه کرد که ویژگی سیال مورد پمپاژ را در نظر گرفت. همچنین توانایی و ظرفیت مورد انتظار را هم مورد توجه قرار داد. مونو پمپ بر اساس توانایی و قدرت و همچنین گریدی که بر اساس آن ساخته شدهاند، قیمت متفاوتی دارند. به علاوه برند سازنده هم در قیمت محصول تاثیرگذار است. از جمله بندهای سازنده ی این نوع پمپ میتوان به برندهای پرومیننت، ، سیپکس، پیسیام، فلوروکس، فرانکلین الکتریک، چاه نفت ملی وارکو، آلویلر، جسبرگر و بورنمن اشاره کرد.