پمپ دیافراگمی
1403-09-14 1403-09-14 1:08پمپ دیافراگمی
Air operated diaphragm pump که با نام پمپ دیافراگمی با محرک برقی و بادی نیز شناخته میشود از جمله پمپهای کاربردی با جابهجایی مثبت بوده که با نیروی هوای فشرده شده و حرکت رفت و برگشتی دیافراگم سیال را متراکم میکند.
با توجه به حرکت رفت و برگشتی دیافراگم در این مدل پمپها جریان خروجی بهصورت نوسانی بوده و در مواردی که نیاز به جریان یکنواخت است میتوان در خروجی آنها از یک منبع انبساط استفاده کرد.
پمپهای دیافراگمی بادی فاقد آب بند مکانیکی هستند، به همین علت هیچگونه نشتی در این پمپ وجود ندارد. عدم نشتی در این مدل پمپهای پنوماتیک یکی از مزیتهای بزرگ این پمپ هاست که قابلیت استفاده برای پمپاژ مایعات قیمتی ، سمی یا قابل اشتعال را فراهم میسازد.
ویژگیها و قابلیتهای پمپ دیافراگمی
این پمپها دارای قابلیتهای اختصاصی و ویژهای هستند که به عنوان مثال میتوان به استهلاک پایین و قیمت مناسب آنها اشاره کرد. از دیگر قابلیتهای این مدل پمپها ازاینقرار است:
- قابلیت انتقال سیالات خورنده را دارند.
- توانایی انتقال سیالات حاوی ذرات جامد معلق تا ارتفاع ۱۵ میلیمتر را دارند.
- امکان تولید در متریال و جنسهای متنوع و مختلف را دارند.
- امکان انتقال سیالات ویسکوز را دارا میباشند.
- میتوانند مواد سیال را تا ۸ متر مکش نمایند.
- میتوانند کارکردی خشک و مداوم داشته باشند.
- کارکردی با امنیت بالا دارند.
- قابلیت انتقال سیالات دوفازی را دارا میباشند.
- قابلیت حمل و غوطهوری در مواد سیال را دارند.
- مهمترین این ویژگیها قابلیت خود مکش و انفجار بودن این پمپها است.
نقاط ضعف پمپ دیافراگمی
از جمله نقاط ضعفی که در این مدل پمپ به چشم میخورد، میزان ظرفیت آبدهی آنها به نسبت پمپهای دورانی بوده که به نسبت کمتر و در حدود ۰٫۱ مقدار است. همچنین انتقال مواد مایع و به طور کلی سیال در پمپهای دیافراگمی بهصورت تناوبی و بر اساس تلمبه هر دیافراگم در چپ و راست میباشد. به طوری که انتقال بهصورت پیوسته و یکسان نباشد. نظر به اینکه سرعت حرکت توپ و برخورد به دیافراگمها بر اساس فشار هوای وارده انجام میشود، در ابتدای عملکرد پمپ به دلیل فشار بالا پمپاژ با فشار زیاد انجام شده و در پایان عملیات سرعت پمپاژ کم میشود.
اجزای پمپ دیافراگمی
اجزای تشکیلدهنده پمپ دیافراگمی شامل یک عدد شفت در مرکزیت پمپ، دو دریچه هوا در داخل پمپ، چهار عدد شیر و دو دیافراگم از نوع دوبل هستند. دیافراگمهای مورد استفاده در این محصول، در قسمت تماس با سیال و دو دیافراگم دیگر در قسمت تماس با هوا قرار دارند.
انواع پمپ دیافراگمی
سه نوع تقسیمبندی عملکردی برای این نوع از پمپها وجود دارد:
- نوع اول پمپهایی که از یکجهت دیافراگم سیالی پمپاژ شده و در جهت دیگر، هوا یا سیال هیدرولیک قرار گیرد. انعطاف بخش دیافراگم این مدل باعث افزایش و کاهش حجم محفظه شده و یک جفت شیر یکطرفه در ابتدا آن مانع بازگشت سیال و ایجاد جریان معکوس میگردد.
- نوع دوم پمپهایی هستند که با روش جابهجایی مثبت، حجمی که در آنها محرک اصلی دیافراگم، الکتریکی – مکانیکی است . بهوسیله یک الکتروموتور متصل به میللنگ یا گیربکس و یا بهصورت کاملاً مکانیکی مثل یک اهرم یا دسته اهرمی به حرکت درمیآید. در این مدل دیافراگم با یک عمل مکانیکی ساده منعطف گشته و یک سمت دیاگرام بهسوی هوا باز میشود.
- در نهایت نوع سوم پمپ دیافراگمی که یک یا تعدادی دیافراگم با ماده سیالی که باید فشرده و با فشار فرستاده شوند، در دو سمت با یکدیگر در تماس قرار میگیرند. دیافراگم این مدل پمپها این توانایی را دارند که با انعطاف دوباره خود باعث تغییر حجم آن شوند.
تقسیمبندی بر اساس جنس و قابلیت استفاده
نوعی تقسیمبندی دیگر هم بر اساس جنس و قابلیت استفاده موجود است که دانستنش خالی از لطف نیست:
- پلیمری یا پلاستیکی : این مدل پمپها با بدنه کاینار و پلیپروپیلن برای انتقال سیالات خورنده و فرسایشی مورد استفاده قرار میگیرند. از جمله هیدروکلریکاسید، اسید نیتریک، اسیدسولفوریک، سود، آب ژاول و …
- فلزی : این مدل پمپ با بدنهای به جنس آلومینیوم و استیل برای انتقال انواع حلالها، سیالات حاوی اسلاری مانند دوغاب، روغن، بنزین، نفت، رنگ، الکل و … مورداستفاده هستند.
- مخصوص صنایع غذایی برخی از شرکتهای به نام، عملیات ورود پمپهای دیافراگمی مخصوص صنایع غذایی و بهداشتی را برعهده دارند . البته تمامی این دستگاهها، استانداردهای موردنیاز جهت انتقال مواد و سیالات غذایی و دارویی مانند انواع روغنهای خوراکی، شربتهای دارویی، شکلات، رب، انواع سسهای خوراکی، کرمها و … را دارا هستند.
- صنایع بهداشتی و آرایشی جهت استفاده در پمپاژ مواد شوینده بهداشتی، سیالات صابونی و شامپوها
- صنایع کاشیسازی و سرامیک در این صنعت جهت پمپاژ لعاب و دوغاب کاشی و سرامیک و سیالات دارای سیلیس و…
راهاندازهای پمپ دیافراگمی
پمپهای دیافراگمی به طرق مختلفی راهاندازی میشوند. از جمله انواع این پمپها میتوان به نوع الکتریکی Electrical ، دستی Manual، بادی Pneumatic و راهانداز هوای فشرده Pneumatic اشاره کرد. پمپ دیافراگمی در صنعت بسیار پرکاربرد بوده و غالباً در خط تولید محصولات مختلف مورداستفاده قرار میگیرد. این نوع پمپها پرکاربردتر بوده و غالباً در صنعت با این نام شناخته میشوند.
نحوه عملکرد پمپهای دیافراگمی
پمپهای دیافراگمی بادی با توجه به جنس آنها دارای مکانیزمی ساده، قیمتی بهصرفه، نحوه کاربرد و نگهداری بسیار آسان، دارای بازدهی بالا و قابلیت کاربری ساده، استهلاک کمتر و در اکثر صنایع مورداستفاده و ضروری بوده و توصیه میگردد. عملکرد این مدل پمپها شباهت زیادی به پمپهای پیستونی دارد. تنها تفاوت در این است که این مدل پمپ دارای دیافراگمهایی با قابلیت انعطاف بیشتر بوده و حرکاتی منظم و معین دارند و امکان جایگزینی با پیستون را دارا هستند. دیافراگمهای نامبردهشده این مزیت را دارند که در مقایسه با پمپهای پیستونی نیازی به جمعآوری ندارند.
روش کار به این صورت است که از طریق پیستونی که بیواسطه به آن وصل است با هوای فشرده و به طریقه کاملاً مکانیکی به حرکت در میآید. مقدار خروجی این پمپ متناوب و مکش آن پایینتر از نوع مکش منفی است و میتوانند کلیه سیالات از جمله گازها، مایعات و یا ترکیبی از این دو را فشردهسازی و منتقل نمایند. همچنین پمپ دیافراگمی برای پمپاژ نمودن سیالاتی که حاوی ذرات معلق جامد هستند بسیار کاربردی بوده و در سیستمهای تصفیه و بهصورت فیلتر پرس کاربرد دارد.
افزون بر این برای انتقال مواد شیمیایی قیمت بالا یاسمی یا فرسایش گر و قابل اشتعال مورداستفاده است.
ساختار و نحوه کارکرد پمپهای پنوماتیک
پمپهای دیافراگمی پنوماتیک مدل بادی با دو دیافراگم لاستیکی هستند که در سایزهای بزرگ، هر دیافراگم بهصورت مضاعف عمل میکند. در ساختار این پمپها دو نوع دیافراگم اولیه و دیافراگم ثانویه وجود دارد. نصب پمپهای دیافراگمی، بسیار آسان بوده و با اتصال شیلنگ هوای فشرده پمپ صورت میگیرد.
زمانی که حجم محفظه در پمپ دیافراگمی رو به افزایش است و بدین طریق دیافراگم شروع به حرکت میکند. فشار حاصله کم شده و ماده سیال به داخل جایگاه جذب میشود. زمانی که فشار پمپ پس از کاهش حجم محیط در اثر حرکت دیافراگم، دوباره زیاد میشود، ماده سیالی که از قبل به درون آن مکیده شده بود، خارج میگردد.
در نتیجه دیافراگم بهتناوب شروع به حرکت کرده و سیال به درون آن کشیده و فشرده میشود و بدینوسیله این سیکل مکرراً انجام میگیرد. این روش مشابه کارکرد سیلندر است که در موتورهای احتراق داخلی مشاهده میشود. این مدل پمپ یک محفظه هرمس ایجاد میکند که آن را در تخلیه محیط بدون روانکننده، فیمابین مکانیزم محرک و محفظه فشردهسازی، اجازه انتقال و فشردهسازی را میدهد.
دیافراگم الاستومری نوعی آببند داینامیک با کمترین مشکلات نسبت به موارد مشابه خود است که توانایی کاهش اصطکاک را داشته و تاحدامکان نشتی ندارد. دیافراگمهایی از این نوع با مواد مناسب و کاربردی ساخته میشوند که نسبت به فشارهای کم هم حساس بوده و در محدوده وسیعی از متغیرهای دما و فشار عمل میکنند. دیافراگمهای این خانواده از پمپها، نیازمند روانکاوی و روغنکاری نیستند و این خود یکی از مزایای آنها است.
جنس پمپهای دیافراگمی
پمپ دیافراگمی از نوع پنوماتیکی دارای دو قسمت خارجی و داخلی هستند. در قسمت داخلی دیافراگم وجود دارد که عمدتاً از جنس تفلون و پلاستیک هستند و قسمت خارجی آن از مواد استیل ضدزنگ، آلومینیوم، چدن، پلاستیک و … تولید میشود.
همان طور که شرح داده شد، پمپ دیافراگمی معمولاً با توجه به نوع مواد سیال انتقال دادهشده انتخاب گردیده و ساخته میشوند. نکته مهم آن است که قطعات تفلونی مورداستفاده در داخل پمپ نباید باعث خورده شدن و سایندگی این قطعات شود.
سیالات و مایعات قابلاستفاده در پمپهای دیافراگمی به موارد ذیل اطلاق میشوند:
- مواد نفتی، انواع روغنها، گریس
- انواع سس و مایعات نوشیدنی
- رزینها، رنگها، حلالها، چسبها، اسیدها و پودرها
- سیالات پودر شونده و لجنهای سیلیس
پمپ دیافراگمی برقی
پمپ رفت و برگشتی نام دیگر پمپ دیافراگمی برقی است. این پمپ نیز از روش جابهجایی مثبت جهت ادامه عملکرد خود بهره میبرد. در این پمپ جابهجایی دیافراگم با هوای متراکم نبوده و با اتصال به یک موتور، نوعی دیگر به نام پمپ برقی را تولید میکند.
این پمپ در سایز پمپهای دیافراگمی کوچک و صنعتی تولید میشود. در زمانی که تهیه هوای فشرده امکانپذیر نباشد، از پمپهای دیافراگمی برقی جهت پمپاژ سیالات استفاده میکنند. این مدل پمپها هم توسط کارخانههای داخلی تولید میشوند و هم توسط شرکتها وارد میشوند و به بازار عرضه میگردند.
پمپ تخلیه بنزین
در رابطه با سیال بنزین بهدلیل خاصیت انفجاری و اشتعالی بسيار بالا و وجود عنصر اوکتان به مقدار زياد در آن لازم است از پمپ تخلیه بنزین ضد انفجار ودارای استاندارد ATEXاستفاده شود.اين پمپ دارای درجه حفاظت بالایی است و کاملا امنيت آن تامين شده . بدين طريق امكان وقوع هیچ گونه اشتعالی جهت جابجایی بنزین صورت نگيرد.
در صنايع هواپيمايي، پتروشيمي و شركتهاي نفتي از اين مدل پمپ به وفور استفاده مي گردد. از دستگاه هايي كه از اين پمپ بهره ميبرند ميتوان به پمپ تخلیه بنزین دیافراگمی، پمپ تخلیه بنزین سانتریفیوژ استیل با الکتروموتور ضدانفجار، پمپ بشکهکشهای بادی و پنوماتیک، پمپ تخلیه بنزین از مخازن و بشکهها با الکتروموتور ضد انفجار و تعدادي موارد دیگر را نام برد.
پمپ دیافراگمی فشارقوی
پمپ دیافراگمی فشارقوی مدل نوینی از پمپهای دیافراگمی بوده که با انسداد یک طرف دیافراگم و بهرهوری از هوای فشرده، نسبت فشار یکبهدو داشته و با همان میزان فشار ورودی کمپرسور دوبرابر فشار خروجی بوده است. همان طور که گفته شد این مدل پمپ در اندازههای مختلف بهصورت رزوه، فنچ و یا کلمه تولید میشود.
محدوده فشار کاری تا حدود ۸ بار در دقیقه بوده و محدوده دبی در آنها از ۱۰ تا ۱۰۰۰ لیتر در دقیقه است. این مدل پیشرفت زیادی در تکنولوژی عملکردی خود داشته است، به طوری که امروزه تا فشار ۱۶ بار نیز کار میکند. به همین دلیل است که این پمپ را بهاصطلاح پمپهای دیافراگمی فشارقوی مینامند. آنها بهصورت تکبهتک عمل کرده و فشار خروجی خود را با تغییر فشار ورودی کمپرسور کنترل مینمایند.
پمپ دیافراگمی تصفیه آب
یکی از کاربردهای مهم و متداول پمپ دیافراگمی استفاده جهت تصفیهخانههای سیستم آب و فاضلاب است. همچنین جهت عبور سیال و فاضلاب از فیلتر گندزدایی از آب و استخرها مورد استفاده قرار میگیرد. از کاربردهای دیگر این مدل، پمپهای کوچک تصفیهخانهای هستند که با مکانیزم رفت و برگشتی و بهوسیله دیافراگم جهت جابهجایی مواد سیال مورداستفاده قرار گرفتهاند.
این مدل پمپها را پمپ تصفیه آب مینامند. بیشترین استفاده تصفیهخانهها از فیلترها جهت رسوبگیری و تصفیه آب در شهرهایی هستند که دارای ذرات ریز و معلق در داخل آب شهری هستند . میبایست از چند فیلتر در کنار همجهت تصفیه آن استفاده کرد، به صورتی که این فیلترها در توالی یکدیگر قرار گیرند. نکته مهم این فیلترها این است که باید هرچند وقت یکبار باز شده و تمیزکاری و رسوبگیری شوند.
پمپ دیافراگمی دستی
نوعي ديگر از اين خانواده، پمپ دستی است که جهت جابهجایی سیالات با حجم کم و در حد گالن است. این نوع عملیات دستی اکثرا بهمنظور ساده نمودن روند کار در آزمایشگاهها و لابراتوارها و کارگاههای کوچک مورداستفاده و بهرهبرداری قرار میگیرد. مهمترین امتیاز این پمپهای دستی ساده و سبک بودن آنها است.
دمپنر پمپ دیافراگمی
دمپنر پمپ دیافراگمی بهعنوان یک وسیله ثانویه در پمپهای بادی و پمپهای ضد اسید دیافراگمی مورد استفاده قرار میگیرد. وظیفه این ابزار، یکنواخت کردن جریان مواد سیال از مدل سینوسی به مدل خطی است. به طور عمده این دمپنرها از متریالهای پلاستیکی و فلزی ساخته میشوند . دمپنر ها در سازههای مختلف جهت گذر مواد سیالی متفاوت مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. جنس قطعات داخلی دمپنرها از پلاستیک و لاستیک بادوام بهمنظور کاربرد در سیالات شیمیایی است. سیستمهای پمپاژ بادی و پنوماتیک متصل شده بر روی ورودی دمپنر باعث اعمال فشار بر دیافراگم موجود در دمپنر برای یکنواخت کردن سیال موردنظر استفاده میگردد.
برندهای مطرح پمپ دیافراگمی
از جمله برندهای مطرح پمپسازی دیافراگمی در سراسر جهان، برندهای ARO آمریکا، گراکو هاسکی آمریکا، فلویمک ایتالیا، یامادا ژاپن، آرگال ایتالیا، دبم ایتالیا ویلدن انگلستان، دپا و لوتز آلمان، سند پایپر و آل فلو آمریکا، ریورویو چین، پومکار، رن و دیا ترکیه را میتوان نام برد.