فرآیند احیا رزین یک روش مقرون به صرفه است که می تواند نیاز به خرید مواد شیمیایی را کاهش دهد و باعث صرفه جویی اقتصادی شود. از این رو بسیاری از افراد با یکبار خرید رزین می توانند تا مدت زیادی از آن استفاده کنند و در صورت نیاز دوباره آن را بازسازی کنند.

فرآیند احیاء یا بازسازی رزین چیست؟

فرآیندی است که دانه‌های رزین تبادل یونی که دیگر کارایی خود را از دست داده اند برای استفاده دوباره و بهبود عملکرد احیا می شوند. در اصل یون‌هایی را که در طول چرخه در حین کار روی رزین جمع‌آوری شده‌اند حذف می‌ شوند تا رزین بتواند دوباره مورد استفاده قرار بگیرد. 

زمانی که شما یک دوره طولانی از رزین ها استفاده کنید، آنها کارایی خود را از دست می دهند. درواقع رزین ها در تبادل یونی ضعیف می شوند و جذب آلودگی به وسیله رزین کاهش می یابد. برای اینکه دوباره رزین به حالت اولیه خود برگردد لازم است از روش احیاء رزین استفاده شود. مواد احیا کننده با توجه به نوع رزین تبادل یونی می تواند متفاوت باشد.

انواع فرآیند های احیا کننده رزین:

ستون ها که شامل یک یا چند نوع رزین هستند در فرایند احیا کننده جریان وارد ستون می شود و با رزین داخل ستون واکنش می دهد که با توجه به نحوه ی ورود جریان به ستون، دو نوع فرایند داریم؛

• فرایند جریان همزمان (CFR): در این فرایند مواد احیا کننده همراستا با جریان محلول وارد ستون می شوند ( از بالا به پایین). فرایند جریان همزمان برای جریان های بزرگی که نیاز به تصفیه دارند و یا کیفیت بالای نیاز دارند مورد استفاده قرار می گیرد. این فرایند برای بستر های رزین کاتیونی اسید و آنیون باز قوی استفاده نمی شود چون محلول احیا کننده بیش از نیاز ما برای بازسازی یکدست رزین است.

• فرایند جریان معکوس (RFR): در این فرایند بازسازی رزین در اصل مواد احیا کننده در خلاف جهت جریان وارد ستون می شوند ( از پایین به بالا).  در این فرایند مواد احیا کننده ابتدا با لایه های رزین کمتر تخلیه شده، واکنش
  می دهند و فرایند احیا موثرتر می شود. فرایند جریان معکوس نسبت به فرایند جریان همزمان به مواد احیا کننده کمتری نیاز دارد. توجه داشته باشید که تنها زمانی  جریان معکوس کارآمد خواهد بود که لایه های رزین در طول احیا جا به جا نشوند و در جای خود ثابت بمانند.

مراحل کلی در فرایند احیا (بازسازی) رزین

• شستشوی معکوس: این مرحله فقط برای جریان های همزمان CFR انجام می شود تا جامدات معلق را از بین بروند و رزین مجددا پخش شود.
• وارد کرن احیاء کننده: مواد احیا کننده بسته به نوع کاتیونی و آنیونی می تواند متفاوت باشد. این مواد به آرامی به ستون اضافه می شوند تا زمان کافی برای واکنش با رزین را داشته باشند. برای بستر مخلوط که شامل رزین کاتیونی و آنیونی است این فرایند به چند قسمت تبدیل می شود:

• جدا شدن رزین ها
• تزریق احیا کننده سوزآور
• تزریق احیا کننده اسید

• جابه جایی احیا کننده: با ورود آرام آب، مواد احیا کننده به آرامی خارج می شوند.

برای بستر مخلوط که هم رزین آنیونی و هم رزین کاتیونی دارد جا به جایی مواد احیا کننده می تواند پس ازهر بار تزریق  بخشی از رزین ها را احیا کند.

• آبکشی آهسته: در این مرحله رزین ها با آب شستشو می شوند.

لازم به ذکر است که این مرحله باید برای رسیدن به سطح کیفی مطلوب رزین ها تکرار شود.

انواع مواد احیا کننده رزین :

مواد شیمیایی هستند که در طی فرایند احیا با یون های رزین واکنش می دهند و آنها را احیا یا بازسازی می کنند که بسته به نوع رزین متفاوت هستند. مواد احیا کننده به چهاردسته تقسیم می شوند:

• احیا کننده کاتیون اسید قوی (SAC): پر کاربرد ترین نوع احیا کننده در زمینه ی نرم کننده است.
• احیا کننده کاتیون اسید ضعیف (WAC): امن ترین و کارآمد ترین احیا کننده در زمینه دیکالیزاسیون است.
• احیا کننده آنیون پایه قوی (SBA): تقریبا در بیشتر مواقع به انواع احیا کننده NaOH استفاده می شود.
• احیا کننده آنبون پایه ضعیف (WBA): تقریبا در بیشتر مواقع به انواع احیا کننده NaOH و NH3 استفاده می شود.

منبع: dardel.info , samcotech.com