پمپ لجن کش
1400-02-18 1402-03-10 5:32پمپ لجن کش
پمپ لجن کش چیست؟
پمپ لجن کش یک پمپ از نوع گریز از مرکز و شناور است. عملکرد آنها چیزی شبیه به پمپ کفکش است اما کارایی آن متفاوت است. در ادامه با انواع مختلف این پمپ‌ها و کاربردهای مختلف آن بیشتر آشنا خواهید شد.
پمپ لجن کش پمپی است که برای پردازش و انتقال مایعات زائد با محتوای جامد زیاد استفاده می‌شود. آنها بسیار شبیه به پمپ‌های دوغاب، پمپ‌های گل و انواع دیگر پمپ‌های فاضلاب هستند. پمپ لجن کش به مکانیزمی با قدرت بالا برای جابه‌جایی مایعات نیاز دارد که اغلب بسیار سنگین و گاهی چسبناک و پر از محتوای فرار یا خورنده هستند.
پمپ های لجنکش در دو شکل مختلف در بازار موجود هستند:
- پمپ لجن کش سه‌فاز
- پمپ لجن کش تک فاز
جنس بدنه این دستگاه‌ها نیز می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و از چدن، برنز، استیل و … باشد .
کاربرد پمپ لجن کش
پمپ لجن کش به گونه طراحی و ساخته شده است که یک الکتروموتور را در خود حمل می‌کند . چراکه معمولاً نسبت مواد جامد و لجن در محیطی که این دستگاه‌ها به کار گرفته می‌شوند نسبت به آب بسیار بیشتر است. این الکتروموتورها بستگی به همین میزان غلظت دارای دور موتورهای متفاوتی از 750 تا 3000 دور در دقیقه هستند.
توجه به این نکته ضروری است که وقتی ماده موردنظر با غلظت بیشتری موجود است و حجم ماده جامد در آن زیاد است ، باید که از لجنکش با الکتروموتوری با دور موتور پایین استفاده کرد . برعکس اگر ماده رقیق‌تر باشد باید الکتروموتور دور موتور بالاتری داشته باشد.
- انتقال فاضلاب‌ها شامل فاضلاب‌های خانگی و شهری یا صنعتی.
- پمپاژ آب‌های آلوده و لجن .
- انتقال مایعاتی که در آنها مواد الیافی و فیبر وجود دارد.
- پمپاژ مایعاتِ شامل مواد جامد کوچک و ذرات معلق ناخالصی.
- انتقال مواد جامد خورنده که با مایعات مخلوط شده‌اند.
- پمپاژ آب دریاها.
- انتقال مواد سمی و شیمیایی.
انواع پمپ لجن کش
پمپ های لجن کش انواع مختلفی دارند و با توجه به کاربردشان دسته‌بندی می‌شوند.
پمپ لجن کش ساده، لجنکش بادی یا پنوماتیک، لجنکش دارای قطع کن یا فلوئوردار، لجنکش برقی انفجار (EX) و لجنکش خازن داخل و خازن بیرون، نمونه‌هایی از انواع لجن‌کش‌ها هستند.
از پمپ لجنکش ساده معمولاً برای پمپاژ و انتقال فاضلاب‌های خانگی و انسانی و همچنین در سیستم‌های اگو استفاده می‌شود . چرا که این نوع فاضلاب‌ها اصولاً حاوی مواد جامد سخت نیستند که موجب شکستگی یا قفل شدن پروانه لجنکش بشوند.
انواع الکتروپمپ لجن کش از لحاظ نحوه خنک کاری
پمپ‌های لجنکش از نظر نحوه خنک کاری به دودسته آب خنک و روغن خنک تقسیم می‌شود.
خنک کاری به‌وسیله روغن
در این نوع از الکتروپمپ لجن کش بدنه الکتروموتور این شکل است که محیط اطراف روتور و استاتور با نوعی روغن پر می‌شود. این روغن عایق الکتریکی است و حرارت و دما را هم به‌خوبی منتقل کرده و در نتیجه موجب خنک شدن مداوم الکتروموتور می‌شود.
در واقع باید گفت روغنی که در این نوع استفاده می‌شود هم عایق الکتریکی است و حرارت را از سیم‌پیچ‌ها به بدنه بیرونی پمپ منتقل می‌کند. حرارت به بدنه منتقل می‌شود و از آنجا که پمپ در آب غوطه‌ور است. این حرارت از بدنه پمپ هم به آب منتقل شده و خنک‌کنندگی به دنبال دارد.
خنک کاری به‌وسیله آب
در این روش، خروجی پمپ را در بالاترین نقطه پمپ قرار می‌دهند . با این کار وقتی سیال پمپاژ شده و به سمت بالا حرکت می‌کند، دما و حرارت را از بدنه پمپ و الکتروموتور دریافت کرده و با خود به بیرون از پمپ منتقل می‌کند. این نوع از پمپ‌ها معمولاً برای سیالاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند که مواد جامد معلق کوچکی دارند.
به این نکته توجه کنید که وقتی پمپ مجبور است در عمق بیشتری شناور باشد، علاوه بر روغن برای خنک کاری مقداری گاز نیز تحت‌فشار به روغن اضافه می‌شود تا تعادل در آن عمق برقرار و هزینه کمتری برای آب‌بندی پمپ مصرف شود.
این موضوع نشان می‌دهد که پمپ شناور لجنکش باید که به‌گونه‌ای طراحی و تولید شود که حفظت مناسبی در برابر نفوذ آب داشته باشد. به همین دلیل درجه IP در پمپ شناور لجنکش بالا است و IP68 در آنها استفاده می‌شود.
انواع پمپ لجن کش از لحاظ نوع پروانه
پمپ لجنکش از لحاظ ساختار پروانه انواع مختلفی دارد و شامل پروانه بسته، پروانه نیمه‌باز و پروانه باز است.
پروانه بسته
در پمپ لجن کش مدل پروانه بسته، پره‌ها در راه یک کانال که در بین این دو صفحه قرار دارد از میان پره‌ها گذر می‌کند. این مدل پروانه در پمپ‌های لجنکش، بیشترین مقدار جریان سیال را در مرکز پروانه به وجود می‌آورد . می‌توان گفت که عمومی‌ترین و کاربردی‌ترین نوع آن در میان پمپ‌های سانتریفیوژ است. از پمپ‌های لجنکش با پروانه بسته در مواردی استفاده می‌شود که مایع ناخالصی چندانی ندارد و تمیز است همچون پمپ‌هایی که در مصارف خانگی برای آب مورداستفاده قرار میگیرد.
پروانه باز
نوع دیگر پمپ‌های لجنکش پروانه باز هستند. در پمپ‌های پروانه باز، پره‌ها از دو سمت باز بوده و در واقع هیچ تکیه گاهی ندارند و به همین دلیل کارایی ضعیف‌تری نسبت به پمپ‌ها با پروانه‌های بسته و نیمه‌باز دارند. در این مدل پمپ‌ها جریان سیال از میان پره‌ها عبور کرده و در عین حال با مایعی که درون کله گی قرار دارد مرتبط هستند و به همین دلیل کارایی ضعیف‌تر و کمتری دارند.
از پمپ‌های سانتریفیوژ با پروانه باز برای منتقل کردن سیالاتی استفاده می‌شود که مواد جامد درون آن وجود دارد، اما پمپ‌های کوچک‌تری دارند که باعث آسیب‌دیدگی و شکستگی پره‌ها در آنها به حداقل برسد. در پمپ‌های لجنکش در بسیاری مواقع از این نوع پروانه‌ها استفاده می‌شود.
پروانه نیمه باز
و اما نوع سوم پروانه‌های نیمه‌باز هستند که در آنها پره از یک سمت به صفحه دایره‌ای شکلی متصل است و از سمت دیگر به قسمت داخلی پمپ باز است.
کارایی این مدل از پمپ‌ها با پروانه بسته کمتر و از پمپ‌ها با پروانه باز بیشتر است و سیال با مایع درون کله‌گی برخورد دارد. در مدل پروانه نیمه‌باز پمپ قادر خواهد بود که سیالاتی را پمپاژ و منتقل کند که مقدار مشخصی از ناخالصی و مواد جامد را در خود دارد. در برخی از مدل‌های پمپ‌های کشاورزی و همچنین پمپ‌های کف کش از این نوع پروانه استفاده می‌شود.
انواع لجن کش از لحاظ نحوه نصب
لجن‌کش‌ها از لحاظ نحوه نصب دو نوع مختلف دارند:
- پمپ شناور لجنکش (مستغرق)
- لجنکش عمودی (ورتیکال)
پمپ شناور لجنکش یا همان مستغرق درجه حفاظتی IP68 دارد و همان‌طور که از نامش مشخص است به‌صورت کامل در مایع شناور می‌شود. وقتی سیال اطراف الکتروموتور را احاطه می‌کند، خنک شدن آن را در پی دارد. البته به این نکته توجه کنید که الکتروموتور کاملاً آب‌بندی شده و مایع به آن نفوذ نخواهد کرد. همین خنک شدن مداوم باعث می‌شود که طول عمر دستگاه بیشتر شده، جریان موتور کاهش پیدا کرده و کارایی آن نیز بیشتر شود.
نوع دیگر پمپ لجنکش، لجنکش عمودی یا همان ورتیکال است. در این نوع دستگاه‌ها، الکتروموتور بیرون از سیال و به‌صورت عمودی قرار میگیرد. این در حالی است که پمپ در درون مایع است. این دو قسمت به‌وسیله کوپلینگ به هم متصل هستند و در مواقع لزوم می‌توان الکتروموتور را از پمپ جدا کرد.
متریال پمپ لجن کش
پمپ‌های لجنکش از نظر جنس بدنه انواع مختلفی دارد که با توجه به کاربرد آنها انتخاب و تهیه می‌شود. انواع مختلف پمپ‌ها از لحاظ متریال شامل موارد زیر است:
- پمپ چدنی
- داپلکس
- برنزی
- آلیاژی
- استیل 304
- استیل
تمامی این پمپ‌ها در مدل‌های تک‌فاز و سه‌فاز ساخته شده و در بازار موجود است.
نکات مهم در انتخاب پمپ لجن کش
برای انتخاب مناسب پمپ با توجه به کاربرد آن باید نکات مختلفی مدنظر قرار بگیرد. بعضی از نکات قابل‌توجه شامل موارد زیر است:
قطر لوله خروجی
یکی از نکات قابل‌توجه، قطر لوله‌ای است که سیال قرار است از آن خارج شود. قطر لوله اهمیت دارد چراکه رابطه مستقیمی دارد با مقدار آبی که قرار است از پمپ خارج شود. در پمپ لجنکش باید به موضوع دقت کرد که قرار است چه مقدار آب در طول چه مدت زمانی از پمپ خارج شود و با توجه به این دو موضوع قطر لوله خروجی را انتخاب کرد.
البته این موضوع بسیار با اهمیت است که قرار است لوله با قطر بیشتری انتخاب کنید این اندازه نباید از قطر خروجی خود پمپ بیشتر باشد چرا که با این کار به موتور پمپ فشار وارد کرده و عمر دستگاه را کاهش می‌دهید و نتیجه‌ای به جز سوختن موتور پمپ برای شما حاصل نخواهد شد، پس در ابتدا لوله‌ای با متراژ 5/1 متر با همان اندازه قطر خروجی پمپ به آن وصل کنید و اگر می‌خواهید از لوله‌ای با قطر بزرگ‌تر استفاده کنید، لوله مدنظر را به این لوله متصل کنید
ارتفاع پمپ لجن کش
برای انتخاب یک لجنکش مناسب، در ابتدا ارتفاع جایی که قرار است دستگاه روی آن قرار بگیرد را تا بالاترین مکانی که سیال باید به آنجا ریخته شود را اندازه‌گیری کنید و با توجه به این ارتفاع برای انتخاب پمپ لجنکش تصمیم‌گیری کنید. توجه به این نکته ضروری است که بیشترین ارتفاعی را که می‌توانید در نظر بگیرید آن جایی است که آب‌دهی در آن نقطه تقریباً چیزی نزدیک به صفر است، یعنی حداکثر ارتفاع پمپ باید بیشتر از ارتفاعی باشد که شما در نظر دارید.
فلوتر یا سیستم قطع‌کننده
در برخی محیط‌ها حجم سالی که قرار است پمپاژ شود یک مقدار محدود و یا کم است و ممکن است در مواقعی این حجم به صفر برسد یعنی جریان مایع قطع شود و در چنین حالتی لجنکش بدون هیچ سالی کار کند. این موضوع موجب سوختن موتور می‌شود. در چنین محیط‌هایی بهتر است که برای جلوگیری از سوختن دستگاه از سیستم قطع‌کننده یا همان فلوتر استفاده شود تا سیستم به‌صورت خودکار در مواجهه با خشکی قطع شود.
سخن پایانی
همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد، از پمپ لجنکش برای پمپاژ و همین‌طور منتقل کردن سیالات که دارای مواد جامد و ناخالصی هستند استفاده می‌شود. این نوع از پمپ‌ها از لحاظ نحوه نصب به دودسته پمپ شناور لجنکش و پمپ ورتیکال یا عمودی دسته‌بندی می‌شوند.
